Logo

Tòa tuyên y án sơ thẩm, công nhận họa sĩ Lê Linh là tác giả duy nhất bộ truyện Thần đồng đất Việt.

03/09/2019
Sáng ngày 3/9/2019 TAND TP.HCM đã tuyên án vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ liên quan đến bộ truyện tranh Thần đồng đất Việt...

Tòa tuyên y án sơ thẩm công nhận họa sĩ Lê Linh là tác giả duy nhất của bộ truyện Thần đồng đất Việt.

Nguyên đơn là họa sĩ Lê Phong Linh (bút danh Lê Linh) và  bị đơn là Công ty TNHH Thương mại dịch vụ kỹ thuật và giải trí Phan Thị  và bà Phan Thị Mỹ Hạnh.

Luật sư của phía nguyên đơn là bà Trương Thị Thu Hồng từ Công ty Luật TNHH Phạm và Liên danh.

Trước đó, tại phiên tòa sơ thẩm được tiến hành trong các ngày 24/1, 25/1, 01/2, 14/2 và 18/2/2019  Tòa án nhân dân Quận 1, TP Hồ Chí Minh đã tuyên:  (i) công nhận ông Lê Phong Linh (bút danh Lê Linh) là tác giả duy nhất của hình thức thể hiện của các nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo,Dần Béo và Cả Mẹo trong bộ truyện tranh Thần đồng Đất Việt từ tập 1 đến tập 78 theo các giấy chứng nhận Bản quyền tác giả số 246, 247,  248 và 249/2002/QTG đã được Cục Bản quyền cấp ngày 07/5/2002 cho chủ sở hữu tác phẩm là Công ty TNHH Truyền thông giáo dục và phát triển tin học Phan Thị (tên hiện nay là Công ty TNHH truyền thông giáo dục và giải trí Phan Thị - gọi tắt là công ty Phan Thị), (ii) buộc Công ty Phan Thị  chấm dứt việc tự tạo ra và sử dụng các biến thể của hình thức thể hiện của các nhân vật  Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo và Cả Mẹo trên các tập tiếp theo từ tập 79 của truyện tranh Thần đồng Đất Việt cũng như trong các ấn phẩm khác như Thần đồng Đất Việt Khoa học và Thần đồng Đất Việt Mỹ Thuật (iii) buộc công ty Phan Thị  xin lỗi ông Lê Linh trên báo Thanh Niên và báo Tuổi Trẻ trong 03 số liên tiếp với nội dung “Công ty TNHH truyền thông giáo dục và giải trí Phan Thị  xin lỗi ông Lê Phong Linh (bút danh Lê Linh) do đã có hành vi xâm phạm quyền tác giả của ông Lê Linh đối với hình thức thể hiện của  các nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo,Dần Béo và Cả Mẹo, và (iv) buộc công ty Phan Thị thanh toán cho ông Lê Linh chi phí thuê luật sư là 15 triệu đồng.

Các bị đơn, công ty Phan Thị và bà Hạnh đã kháng cáo bản án nói trên, đề nghị Tòa công nhận bà Phan Thị Mỹ Hạnh là đồng tác giả của 4 hình tượng nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo,Dần Béo và Cả Mẹo, biện luận rằng chính bà Hạnh là người đầu tiên có ý tưởng về các nhân vật nói trên, nhưng do không phải là họa sĩ nên bà đã thuê và hướng dẫn các họa sĩ, trong đó có ông Lê Linh, vẽ giúp bà thể hiện các hình tượng này. Công ty Phan Thị và bà Hạnh cũng không đồng ý với yêu cầu của nguyên đơn về việc buộc công ty Phan Thị chấm dứt việc tạo ra các biến thể của hình tượng 4 nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo và Cả Mẹo trên các tập tiếp theo tập 78 của bộ truyện Thần đồng Đất Việt và trên các ấn bản khác như Thần đồng Đất Việt Khoa học và  Thần đồng Đất Việt Mỹ Thuật.  Bị đơn cho rằng Công ty Phan Thị  có quyền tài sản với tác phẩm Thần đồng Đất Việt nên có quyền sử dụng các hình tượng 4 nhân vật để làm các tác phẩm phái sinh. Do không xâm phạm quyền tác giả nên công ty Phan Thị không phải xin lỗi và cũng không phải thanh toán chi phí thuê luật sư theo yêu cầu của Nguyên đơn.

HĐXX tại phiên tòa phúc thẩm cho rằng yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn thuộc về quyền nhân thân trong quyền tác giả đối với tác phẩm trong đó có quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm. Nguyên đơn cũng không nhằm mục đích có hay không thu được lợi nhuận từ yêu cầu này. Do đó, đây là tranh chấp về dân sự về quyền sở hữu trí tuệ nên thuộc thẩm quyền của tòa án Quận 1.

Về việc triệu tập Cục Bản quyền,  theo HĐXX Cục Bản quyền đã có văn bản nêu ý kiến trong trường hợp phát hiện hồ sơ tài liệu có chứng cứ ngược lại Cục Bản quyền sẽ ra văn bản hủy bỏ hiệu lực đối với giấy chứng nhận đã cấp. Mặt khác, việc tòa công nhận hay không công nhận hiệu lực của giấy chứng nhận đã cấp thì cũng không liên quan đến quyền, nghĩa vụ của Cục Bản quyền. Vì vậy việc tòa sơ thẩm không đưa Cục Bản quyền tham gia là có căn cứ.

Về nội dung vụ kiện, HĐXX khẳng định tác giả phải là người trực tiếp sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm. Quyền tác giả phát sinh kể từ thời điểm tác phẩm được sáng tạo và thể hiện dưới một hình thức nhất định. Nguyên đơn và bị đơn đều cung cấp các hình vẽ, cho rằng đó là các bản phác họa nhưng không có căn cứ xác định được vẽ từ khi nào. Tuy nhiên, bị đơn thừa nhận ông Linh là người trực tiếp vẽ nên bốn hình tượng này và trên các ấn phẩm đã phát hành có ghi Lê Linh là người thể hiện phần tranh minh họa.

HĐXX cũng khẳng định rằng nếu một người có ý tưởng sáng tạo nhưng ý tưởng đó không được thể hiện thành tác phẩm ở một hình thức nào đó thì không thể yêu cầu công nhận mình là tác giả đối với ý tưởng. Dấu ấn cá nhân, sự hướng dẫn trong quá trình lao động sáng tạo cũng không phải là điều kiện để xác định tác giả một của tác phẩm nên ý kiến của bị đơn là không có căn cứ. Vì vậy, việc tòa sơ thẩm công nhận ông Lê Linh là tác giả duy nhất là có cơ sở.

HĐXX cho rằng nguyên đơn làm việc cho công ty Phan Thị theo hợp đồng lao động. Công ty Phan Thị giao nhiệm vụ cho ông Linh sáng tạo nên hình tượng các nhân vật nên việc xác định Công ty Phan Thị là chủ sở sở hữu, có quyền tài sản đối với tác phẩm  là có cơ sở.

Công ty Phan Thị được quyền làm tác phẩm phái sinh nhưng không được sửa chữa, cắt xén hình thức thể hiện hoặc bóp méo các nhân vật  dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự, uy tín của ông  Lê Linh.  Công ty Phan Thị  đã sử dụng hình thức thể hiện của các nhân vật nói trên để làm các tập tiếp sau tập 78 của bộ truyện Thần Đồng đất Việt và các bộ truyện khác như Thần đồng đất Việt Mỹ Thuật, Thần Đồng đất Việt Khoa học. Các bộ truyện này có hình thức thể hiện khác so với hình tượng của 4 nhân vật đã được đăng ký tại Cục bản quyền nhưng người làm ra nó không chỉ ra được (các) phần nào trong tác phẩm là sự sáng tạo để được coi là tác phẩm phái sinh chứ không phải là sự sao chép từ tác phẩm gốc. Vì vậy, HĐXX không có cơ sở xem xét đây là hoạt động làm tác phẩm phái sinh.

Hành vi của công ty Phan Thị đưa hình ảnh các nhân vật này vào truyện nhưng sai lệch với hình thức thể hiện gốc, không được sự đồng ý của tác giả, đồng thời cũng không ghi chú trong tác phẩm là đã sử dụng hình thức thể hiện nhân vật của Lê Linh là sự xâm phạm quyền nhân thân của tác giả. Ông Linh yêu cầu xin lỗi và bồi thường chi phí luật sư là có căn cứ.

Với những lý do nêu trên, HĐXX phúc thẩm bác kháng cáo và y án sơ thẩm.

Các bài viết khác