Anh: Thom Browne lại thắng thế trong vụ kiện Adidas về nhãn hiệu kẻ sọc (Phần 1)

Tháng 12/2024, trong phán quyết đầu tiên liên quan đến nhãn hiệu "vị trí", Tòa án Công lý Tối cao Anh và xứ Wales đã bác bỏ các đơn của Adidas kiện Thom Browne về xâm phạm và giả mạo nhãn hiệu, đồng thời cũng chấp nhận đơn kiện Thom Browne hủy bỏ một số nhãn hiệu của Adidas. Nội dung vụ việc như sau: 

1. Cáo buộc giữa Thom Browne và Adidas

Nhà thiết kế Thom Browne ở New York  đã đệ đơn kiện lên Tòa án Tối cao Luân Đôn chống lại các nhãn hiệu của Adidas nhằm vô hiệu hóa các nhãn hiệu có hình ba sọc của công ty này. Thom Browne  cáo buộc công ty huyền thoại Adidas đe dọa quyền tự do sáng tạo của các nhà thiết kế thời trang bằng cách tìm cách thiết lập thế độc quyền về trang phục kẻ sọc.

Bản thân nhà thiết kế 58 tuổi này đã xuất hiện tại tòa trong bộ vest và quần short đặc trưng của mình, mang theo móc treo khoảng 25 sản phẩm của Thom Browne (hình trên). Thom Browne được coi là một trong những nhà thiết kế có ảnh hưởng nhất trong hai thập kỷ qua, với những thiết kế của ông được ca sĩ người Anh David Bowie và huyền thoại bóng rổ LeBron James mặc. Công ty của ông, hiện là một phần của tập đoàn Ermenegildo Zegna, cho biết họ đã đồng ý thêm sọc thứ tư sau khi Adidas đệ đơn khiếu nại vào năm 2007.

Adidas cũng kiện ngược lại, cáo buộc nhà thiết kế về việc sử dụng các nhãn hiệu này trên cùng nhiều sản phẩm khác, bao gồm cả bộ vest bó sát màu xám dành cho nam giới, Đại diện của của Adidas nhấn mạnh rằng có bằng chứng từ một số người dân "cho thấy Adidas phải chịu trách nhiệm về hàng hóa" mang nhãn hiệu của Thom Browne. Bà nói thêm rằng "bước ngoặt" của Adidas đến vào năm 2020, khi Thom Browne cho ra mắt dòng đồ thể thao "đánh đúng vào trái tim" hoạt động kinh doanh của công ty. Adidas cũng đã từng đệ đơn kiện Thom Browne vi phạm nhãn hiệu tại Hoa Kỳ[1] , tuy nhiên vụ kiện đã không thành công.

Các luật sư đại diện cho Adidas lập luận tại tòa rằng có sự tương đồng "rõ ràng" giữa các hình Adidas - một "dấu hiệu nhận dạng mang tính biểu tượng" của nhãn hiệu - và các sọc được sử dụng bởi công ty Thom Browne của Hoa Kỳ. Còn người phát ngôn của Thom Browne cho biết Adidas đang "tìm cách độc quyền một khái quát trừu tượng hoặc khái niệm hóa ba sọc".  Ông cho biết "Quy mô độc quyền mà Adidas tuyên bố đang đe dọa đến quyền tự do cơ bản của các nhà thiết kế thời trang trong việc thiết kế quần áo theo cách họ muốn”.

2. Phán quyết của Tòa án

2.1 Xâm phạm quyền

Adidas sử dụng thiết kế gồm ba sọc thẳng song song, có chiều rộng và khoảng cách bằng nhau để nhận diện nhãn hiệu trên quần áo. Thom Browne sử dụng thiết kế gồm bốn sọc cách đều nhau, có chiều rộng bằng nhau trên quần áo. Từ năm 2009 đến năm 2018, ông Browne đã xây dựng doanh nghiệp của mình thành một công ty thiết kế nổi tiếng quốc tế mà không có bất kỳ sự can thiệp hay khiếu nại nào từ Adidas. Năm 2017, Thom Browne đã mở một cửa hàng “soái hạm” (flagship[2]) dành cho nam tại Mayfair, London, ngay sau đó là một cửa hàng tại Bicester Village vào năm 2019 và một cửa hàng flagship dành cho nữ, cũng tại Mayfair, vào năm 2022. Ngoài Harrods (nơi Thom Browne mở một cửa hàng nhượng quyền vào năm 2020) và Selfridges, Thom Browne đã ngừng bán tại Anh bên ngoài các cửa hàng bán lẻ của riêng mình.  Ông Browne tin rằng, nhờ việc sử dụng liên tục và rộng rãi trong các bộ sưu tập hai năm một lần của mình kể từ năm 2009, cùng với phạm vi tiếp cận rộng rãi trên mạng xã hộ, nhãn hiệu bốn sọc đã trở thành một biểu tượng quan trọng cho doanh nghiệp của ông.

Vậy là liệu nhãn hiệu ba sọc của Adidas và nhãn hiệu bốn sọc của Thom Browne có giống nhau đến mức gây nhầm lẫn hay không, dưới đây một số hình ảnh về sản phẩm của Thom Browne từ vụ kiện trước Tòa.

•  Tòa nhận định về việc sử dụng nhãn hiệu khởi kiện của Adidas

Trong nhiều năm (và chắc chắn luôn có ý nghĩa quan trọng đối với các thủ tục tố tụng này), Adidas đã tiếp thị và bán quần áo và giày dép nhãn hiệu ba sọc dọc trên quy mô lớn tại Vương quốc Anh. Cũng có một điểm chung là điều này đã dẫn đến một uy tín với dấu hiệu được bảo hộ trong việc sử dụng nhãn hiệu ba sọc trong quá trình nhãn hiệu thể hiện theo chiều dọc với số lượng, vị trí, chiều rộng, chiều dài, khoảng cách, màu sắc và hướng cụ thể, đặc biệt liên quan đến đồ thể thao. Không có nhãn hiệu nào của Adidas trong các thủ tục tố tụng này liên quan đến các sọc ngang.

Adidas đã biết rõ việc Thom Browne sử dụng nhãn hiệu bốn sọc tại Vương quốc Anh từ năm 2009, nhưng họ đã chọn không khởi kiện. Xét đến bằng chứng trong phiên tòa này về cách xử lý tranh tụng của Adidas, Tòa bác bỏ khẳng định, chưa có bằng chứng rằng việc họ trì hoãn hành động là do "các yếu tố thương mại" chưa được xác định và suy ra rằng Adidas không có bất kỳ hành động phản đối nào vì họ không coi nhãn hiệu bốn sọc là một hành vi sử dụng vi phạm và họ đã sẵn sàng cùng tồn tại với Thom Browne mà không cố gắng ngăn cản Thom Browne sử dụng nhãn hiệu bốn sọc. Việc cho đây là một suy luận hợp lý dường như được củng cố bởi thực tế là Adidas đã không gặp khó khăn gì khi nêu lên những lo ngại của mình thông qua đại diện pháp lý của mình vào năm 2007 (khi Thom Browne dùng nhãn hiệu ba sọc  và đổi thành bốn sọc - NV)  và họ đã có kinh nghiệm về việc Thom Browne phản ứng một cách xây dựng để đáp lại .

• Tòa nhận định về nhãn hiệu định vị[3]  

Đối với việc đánh giá nhãn hiệu định vị, Tòa án quyết định rằng vị trí và hướng [đặt nhãn hiệu] có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tính tương tự, Tòa án nhận thấy sự tương đồng vừa phải giữa mũ, giày và túi xách của mỗi bên, vì các sọc được đặt theo chiều dọc (giống như sọc của Adidas). Tuy nhiên, Tòa án cho rằng người tiêu dùng trung bình có thể phân biệt được sự khác biệt về kiểu dáng của các sọc do dấu hiệu của Thom Browne bao gồm bốn sọc chứ không phải ba như sọc của Adidas.

Các sọc trên dấu hiệu Thom Browne xuất hiện theo chiều ngang, đôi khi bao quanh một phần của sản phẩm, thay vì chạy dọc theo sản phẩm như dấu hiệu của Adidas.

Các sọc trên Dấu hiệu Thom Browne có chiều rộng ít nhất gấp đôi chiều rộng của các sọc nền, trong khi Dấu hiệu của Adidas có các sọc có chiều rộng gần bằng chiều rộng của nền.

Vị trí của Dấu hiệu Adidas và Dấu hiệu Thom Browne trên sản phẩm đôi khi hoàn toàn khác nhau.

Do đó, khách hàng sẽ nhận thấy nhãn hiệu ba sọc khác so với bốn sọc, ngay cả khi họ chỉ có thời gian nhận diện là sáu giây – như Adidas đề xuất.

• Tòa nhận định về khả năng gây nhầm lẫn

Thẩm phán cho biết việc thiếu bằng chứng về bất kỳ sự nhầm lẫn thực tế nào đã củng cố cho lập luận rằng không có khả năng thực sự gây nhầm lẫn. Adidas đã dựa vào các email nội bộ trong phía công ty của Thom Browne, nơi các nhân viên và ông Browne thảo luận về các vấn đề liên quan đến việc sử dụng sọc và nguy cơ gây nhầm lẫn. Thẩm phán bác bỏ ý kiến ​​cho rằng những email này chứng minh khả năng gây nhầm lẫn, thay vào đó, chúng chỉ đề cập đến những lo ngại của những người khác về mức độ mà Adidas tìm cách kiểm soát việc sử dụng sọc thay vì đánh giá giá trị vụ kiện của Adidas về mặt này.

Thẩm phán cũng bác bỏ lập luận của Adidas về sự nhầm lẫn gián tiếp, cho rằng người tiêu dùng có thể nghĩ rằng việc Thom Browne sử dụng nhãn hiệu bốn sọc ám chỉ mối liên hệ giữa Thom Browne và Adidas, tương tự như những lần hợp tác giữa Adidas với các nhà thiết kế thời trang khác. Do những lần hợp tác vừa nêu luôn liên quan đến dấu hiệu ba sọc, vì vậy Thẩm phán cho rằng sẽ rất kỳ lạ nếu người tiêu dùng nghĩ rằng việc sử dụng bốn sọc lại ám chỉ một sự hợp tác như thế này. Dù sao đi nữa, không có bằng chứng thực tế nào cho thấy người tiêu dùng nghĩ rằng có một sự hợp tác như vậy, cũng như không có bất kỳ lo ngại nào được Adidas bày tỏ cùng thời điểm về vấn đề này. "Không có bằng chứng nào cho thấy bất kỳ người tiêu dùng nào từng hiểu rằng trang phục của Thom Browne là sản phẩm hợp tác với Adidas và cũng không có bằng chứng nào về các cuộc thảo luận nội bộ giữa hai bên về việc có thể có nguy cơ người tiêu dùng coi sản phẩm của một trong hai bên là sản phẩm hợp tác với bên kia", Thẩm phán Joanna Smith của Tòa án Công lý Tối cao Anh và xứ Wales đã phát biểu.

Đồng thời, thẩm phán đánh giá lập trường về sự nhầm lẫn bằng cách tham khảo các danh mục sản phẩm mà trước đó thẩm phán đã cho là ít nhất có một số điểm tương tự (được phân loại thành rất mờ, rất thấp, thấp và từ trung bình đến cao). Thẩm phán quyết định rằng không có khả năng xảy ra nhầm lẫn trực tiếp hoặc gián tiếp trong bối cảnh sau bán hàng đối với một tỷ lệ đáng kể người tiêu dùng liên quan đến bất kỳ sản phẩm nào trong số đó. Một yếu tố quan trọng đối với Thẩm phán là nhận thấy rằng người tiêu dùng trung bình sẽ nhận thấy sự khác biệt giữa ba sọc và bốn sọc và sẽ không bị nhầm lẫn.

Những lập luận riêng biệt của Adidas liên quan đến danh tiếng và thiện chí của công ty không bác bỏ được phán quyết của Tòa án về sự khác biệt giữa các nhãn hiệu. Như vậy, trong phán quyết đầu tiên liên quan đến nhãn hiệu "vị trí", Tòa án Anh đã bác bỏ các đơn kiện của Adidas về việc Thom Browne xâm phạm và giả mạo nhãn hiệu