Kết thúc tranh chấp biểu tượng Olympic TOKYO 2020

1. Biểu tượng Olympic Tokyo 2020

Biểu tượng chính thức của Olympic Tokyo 2020 đã bị hủy bỏ vào năm 2016 (hình bên trái) và được thay thế bằng biểu tượng mới (hình bên phải) trước khi Thế vận hội khai mạc, sau khi có tố cáo về việc sao chép như  đã biết [1].

Biểu tượng mới đã được Uỷ ban Olimpic quốc tế  (IOC) nộp đơn lên Cơ quan Sáng chế Nhật Bản (JPO) đăng ký là nhãn hiệu vào ngày 25//2016, sử dụng cho tất cả hàng hóa/dịch vụ từ Nhóm 01 đến 45. Sau khi thẩm định nội dung, nhãn hiệu đã được chuyển giao cho Ủy ban Olympic Tokyo (TOC). Sau đó, JPO đã cấp Đăng ký số 6008759 vào ngày 7/12/2017. Sau khi Thế vận hội Olympic kết thúc, nhãn hiệu/biểu tượng đã được chuyển giao lại cho IOC vào tháng 12/ 2021.

2. Về hủy bỏ hiệu lực Đăng ký NH số 6008759

2.1 Đề nghị hủy bỏ

Một nhóm chuyên gia pháp lý Nhật Bản đã nộp đơn xin tuyên bố hủy bỏ nhãn hiệu -  Biểu tượng Olympic Tokyo 2020 mới lên JPO vào ngày 21/6/2022. Họ cho rằng nhãn hiệu này nên bị hủy bỏ  vì vi phạm Điều 4(1)(vi), (vii), (x) và (xix) của Luật Nhãn hiệu Nhật Bản.

Các chuyên gia lập luận theo những lý do khác, rằng IOC đã không tuân thủ Điều 31(1) của Luật Nhãn hiệu, điều khoản cấm chuyển giao  đăng ký nhãn hiệu cho bên thứ ba do nhãn hiệu đã được đăng ký theo Điều 4(2).

Điều 4(2) quy định một ngoại lệ cho phép đăng ký nhãn hiệu do một tổ chức phi lợi nhuận tham gia vào các hoạt động vì lợi ích công cộng nộp đơn, ngay cả khi nhãn hiệu đó không thể đăng ký theo Điều 4(1)(vi) – Liên quan đến nhãn hiệu  tương tự với các  nhãn hiệu nổi tiếng .

Về vấn đề này, các chuyên gia cho rằng việc IOC cấp phép li-xăng nhãn hiệu cho TOC, các nhà tổ chức và nhà tài trợ khác là bất hợp pháp. Trên thực tế, theo giấy phép này, TOC đã gửi thư cảnh báo “dừng lại và chấm dứt”(C&D letter) dựa trên Đăng ký NH số 6008759 cho các đơn vị muốn hưởng lợi từ Thế vận hội Olympic Tokyo 2020 nhằm ngăn chặn hành vi tiếp thị phục kích.

Trong những trường hợp này, nhãn hiệu bị phản đối nên bị tuyên hủy bỏ do vi phạm Điều 4(1)(vii) vì IOC đã có ý định xấu nhằm bảo vệ lợi nhuận của các nhà tài trợ chính thức một cách vô lý bằng cách gây tổn hại đến lợi ích của các tổ chức khác - Điều 4(1)(vii) quy định các trường hợp nhãn hiệu bị coi là trái với trật tự công cộng hoặc đạo đức.

2.2.Sửa đổi Điều 31(1) Luật Nhãn hiệu

Trong quá trình chuyển giao quyền sử dụng nhãn hiệu theo Đăng ký số 6008759 do TOC năm giữ, Văn bản sửa đổi Điều 31 (1) Luật nhãn hiệu Nhật Bản đã được ban hành vào ngày 17/5/ 2019 và có hiệu lực vào ngày 27/5/2019.

Luật nhãn hiệu hiện hành cho phép đăng ký nhãn hiệu trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu nổi tiếng đại diện cho (i) quốc gia, (ii) chính quyền địa phương, (iii) cơ quan của chính quyền địa phương, (iv) tổ chức phi lợi nhuận kinh doanh vì lợi ích công cộng hoặc (v) hoạt động phi lợi nhuận vì lợi ích công cộng - Điều 4(1)(vi),

Luật nhãn hiệu hiện hành cho phép đăng ký nhãn hiệu trùng hoặc tương tự với nhãn hiệu nổi tiếng đại diện cho (i) quốc gia, (ii) chính quyền địa phương, (iii) cơ quan của chính quyền địa phương, (iv) tổ chức phi lợi nhuận kinh doanh vì lợi ích công cộng hoặc (v) hoạt động phi lợi nhuận vì lợi ích công cộng [Điều 4(1)(vi)], với điều kiện người nộp đơn đăng ký nhãn hiệu phải có thư liên hệ và được sự đồng ý của tổ chức công từ (i) đến (iv) hoặc cá nhân đang quản lý hoạt động (v) [Điều 4(2)].

Điều 31 là một quy định liên quan đến “li-xăng nhãn hiệu không độc quyền”.Theo luật hiện hành tại Điều này , chủ sở hữu quyền nhãn hiệu (bên cấp phép) có thể cấp phép không độc quyền cho việc sử dụng nhãn hiệu của mình cho người khác - Điều 31(1). Tuy nhiên  trước khi sửa đổi nội dung này  có một điều khoản ngoại lệ  không cho phép việc cấp phép không độc quyền cho việc sử dụng nhãn hiệu đã đăng ký được cấp dựa trên Điều 4(2) nêu trên .

Theo văn  bản sửa đổi, điều khoản ngoại lệ được xóa khỏi Điều 31(1). Có nghĩa là từ ngày 27/5/2019, điều khoản này cho phép chủ sở hữu quyền nhãn hiệu, cụ thể là: (i) quốc gia; (ii) chính quyền địa phương; (iii) cơ quan của chính quyền địa phương; (iv) tổ chức phi lợi nhuận kinh doanh vì lợi ích công cộng; hoặc (v) cá nhân quản lý hoạt động phi lợi nhuận vì lợi ích công cộng, được cấp li-xăng nhãn hiệu không độc quyền cho việc sử dụng nhãn hiệu nổi tiếng của mình.

3. Phán quyết của Tòa án – Đề nghị hủy bỏ hiệu lực là không phù hợp .

Trong phán quyết của mình, Tòa án Cấp cao về Sở hữu Trí tuệ thừa nhận sự cần thiết phải hạn chế lạm dụng tiếp thị , tức là hành vi cố tình thuyết phục hoặc gây hiểu lầm cho người tiêu dùng tin rằng họ có liên quan đến một sự kiện thể thao lớn, hoặc sử dụng quyền sở hữu trí tuệ một cách trái phép..

Tòa án nhận thấy rằng việc bãi bỏ hạn chế cấp phép cho nhãn hiệu đã đăng ký theo Điều 4(2) có hiệu lực ngay sau khi Luật Nhãn hiệu sửa đổi được ban hành năm 2019, điều này sẽ nhằm mục đích thúc đẩy việc sử dụng nhãn hiệu nổi tiếng một cách phù hợp vì lợi ích công cộng và đáp ứng mục đích của luật.

Do đó, ngay cả khi IOC đã cấp phép nhãn hiệu Đăng ký NH số 6008759 cho TOC và các nhà tài trợ chính thức để ngăn chặn lạm dụng tiếp thị , thì việc tuyên bố nhãn hiệu bị tranh chấp đó bị vô hiệu do vi phạm Điều 4(1)(vii) do khả năng gây tổn hại đến trật tự công cộng hoặc đạo đức là không phù hợp./.

Nguồn : 
https://blog.marks-iplaw.jp/2019/05/26/trademark-law-revision-20190527/;  
https://marks-iplaw.jp/tokyo-2020-olympic-emblem-dispute/