Vào ngày 26/2/2021 Tòa án Nhân dânTối cao Trung Quốc (Supreme People's Court -SPC) đã ra phán quyết buộc Wanglong Group Co., Ltd. (Wanglong) bồi thường  cho Công ty TNHH Hóa chất Gia Hưng (Zhonghua Chemical Co., Ltd. (Zhonghua) và Công ty TNHH Công nghệ mới Xinchen Thượng Hải (Shanghai Xinchen New Technology Co., Ltd (Xinchen) 159 triệu NDT (khoảng 24,5 triệu US$) trong vụ kiện bí mật thương mại liên quan đến sản xuất chất vanillin (Hình dưới), một hương liệu thực phẩm. Đây là vụ đánh cắp bí mật thương mại lớn nhất từng được báo cáo ở Trung Quốc.

1. Sự việc và các bên

1.1. Các nguyên đơn

Nguyên đơn  Zhonghua là nhà sản xuất vanillin, là chất tạo hương vị thực phẩm phổ biến nhất. Nguyên đơn Xinchen là nhà cung cấp dịch vụ kỹ thuật; bắt đầu cung cấp cho Zhonghua một công nghệ sản xuất vanillin mới vào năm 2002 và đã độc quyền cung cấp công nghệ này cho Zhonghua từ năm 2008. Trước khi  vụ đánh cắp bí mật thương mại xảy ra, Zhonghua là nhà sản xuất vanillin lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 60% thị trường vanillin toàn cầu.

Nhưng sau này các sản phẩm vani do các bị cáo sản xuất vi phạm bí mật thương mại liên quan đến vụ án được bán ở các thị trường lớn trên thế giới và  cạnh tranh với Zhonghua. Vì các bị cáo  có được bí mật kỹ thuật liên quan đến vụ án một cách bất hợp pháp nên họ không phải đầu tư chi phí R&D và có thể bán các sản phẩm vani với giá thấp hơn, điều này đã tạo ra tác động đáng kể đến thị trường quốc tế và nội địa ban đầu của Zhonghua. Do đó, thị phần vanillin toàn cầu của Zhonghua đã giảm từ 60% xuống 50%.

1.2  Các bị đơn, bị cáo

Các bị đơn, Wanglong Group Co., Ltd., Ningbo Wanglong Technology Co., Ltd., và Xifu Shiwanglong Spices (Ningbo) Co., Ltd. là các công ty liên kết (gọi chung là “Wanglong”). Trong số đó, Xifu Shiwanglong Spices (Ningbo) Co., Ltd. là một công ty liên doanh của Ningbo Wanglong Technology Co., Ltd., và Doanh nghiệp Thực phẩm Châu Âu CFS EUROPE S.P.A. Người kiểm soát thực tế của Công ty Wanglong là Bị cáo Wang Guojun (“Wang”).

Bị cáo Fu Xianggen (“Fu”) bắt đầu làm việc tại Zhonghua  vào năm 1991 và là phó giám đốc phân xưởng vanillin từ năm 2008, chủ yếu phụ trách công việc sửa chữa và bảo trì thiết bị sản xuất vanillin.

Từ đầu năm 2010, bị cáo Fu đã liên hệ với bị cáo Wang và cung cấp công nghệ sản xuất vani mà anh ta nắm được cho Wang và  Wanglong. Tháng 5 năm 2010, Fu gia nhập Công ty Wanglong.

Sau khi Wanglong có được bí mật thương mại “vanilin” một cách bất hợp pháp,  Wanglong bắt đầu mua thiết bị và xây dựng nhà máy để sản xuất vanillin. Kể từ tháng 6/2011 họ bắt đầu sản xuất vanillin  và tiếp tục cho đến ngày nay. Sản lượng vanillin thực tế hàng năm ít nhất là 2.000 tấn, chiếm 10% thị phần thế giới.

2.  Tòa sơ thẩm

Năm 2018, Zhonghua và Shanghai đã đệ đơn lên Tòa án tỉnh Chiết Giang cáo buộc Wanglong, Fu và Wang đã xâm phạm bí mật kỹ thuật vanillin của họ, đồng thời yêu cầu tòa án ra lệnh cho các bị cáo chấm dứt hành vi xâm phạm và bồi thường 502 triệu nhân dân tệ .

Tòa sơ thẩm cho rằng Wanglong và Fu đã vi phạm một phần bí mật kỹ thuật được nêu và tuyên các bị cáo phải chấm dứt hành vi xâm phạm, bồi thường thiệt hại kinh tế 3 triệu NDT (tương đương 458,575 US$ ) và 500.000 NDT cho chi phí duy trì quyền hợp lý (tương đương 76,429 US$). Nhưng tòa sơ thẩm đã không ra lệnh cho Wang, người thực tế kiểm soát Công ty Wanglong, chịu trách nhiệm bồi thường.

3. Tòa phúc thẩm

Ngoại trừ bị cáo Wang, tất cả các bên trong vụ án này đều từ chối chấp nhận bản án sơ thẩm và kháng cáo lên SPC. Trong trường hợp thứ hai, Zhonghua và Xinchen đã giảm yêu cầu bồi thường xuống còn 177 triệu NDT (bao gồm cả chi phí hợp lý).

Sau khi xem xét các dữ liệu liên quan đến tổn thất kinh tế do chủ sở hữu quyền cung cấp, bí mật thương mại bị đánh cắp có giá trị lớn  và việc những người xâm phạm như Wanglong đã từ chối dừng sử dụng các bí mật thương mại đánh cắp Tòa phúc thẩm đã hủy án sơ thẩm và tuyên những người xâm phạm phải liên đới bồi thường 159 triệu NDT cho chủ sở hữu quyền bí mật thương mại (bao gồm 3,49 triệu NDT cho các chi phí bảo vệ quyền hợp lý).

Các ý kiến ​​​​chính của tòa án tối cao  trong xét xử phúc thẩm như sau:

(i).  Xác định xâm phạm bí mật thương mại

- Thông tin kỹ thuật của Nguyên đơn là bí mật thương mại.

Thông tin kỹ thuật mà Công ty Zhonghua Chemical và Shanghai đề cập đã được ghi lại trên hình ảnh thiết bị và sơ đồ, và cấu thành bí mật kỹ thuật, đó là do:

+ Đầu tiên, thông tin không thể lấy được từ các kênh công khai, cũng như không thể lấy trực tiếp bằng cách quan sát các sản phẩm vani.

+ Thứ hai, những công nghệ này có thể cải thiện đáng kể hiệu quả sản xuất của sản phẩm và do đó có giá trị thương mại rất cao.

 + Thứ ba, Công ty Zhonghua Chemical và Shanghai đã áp dụng các biện pháp bảo mật cho các công nghệ này.

Do vậy, tòa phúc thẩm cho rằng thông tin kỹ thuật đáp ứng các yêu cầu theo luật định đối với bí mật kỹ thuật.

- Bị đơn đã sử dụng công nghệ của Nguyên đơn

Các Bị đơn đã lấy được bản thiết kế của Công ty Zhonghua Chemical và Shanghai, xây dựng dây chuyền sản xuất vanillin, tiến hành sản xuất quy mô lớn, cũng như từ chối cung cấp bằng chứng chứng minh công ty này tự phát triển công nghệ sản xuất. Do đó, tòa phúc thẩm  xác định rằng bị đơn đã sử dụng công nghệ của Nguyên đơn.

- Tính chất và hậu quả của hành vi xâm phạm

+ Hành vi xâm phạm có tính chất nghiêm trọng, ý chí chủ quan của người xâm phạm rõ ràng, thời gian xâm phạm kéo dài;

 + Mục đích thành lập và hoạt động của công ty Wanglong có liên quan về cơ bản là sử dụng bí mật thương mại của người khác để sản xuất vanillin;

  + Do hành vi xâm phạm, giá sản phẩm cũng như  thị phần của Nguyên đơn bị giảm mạnh dẫn đến tổn thất lớn.

(ii).Cách tính bồi thường

Vì Bị đơn đã từ chối nộp sổ sách kế toán, Tòa án đã xác định số tiền bồi  thường thiệt hại được sẽ được tính dựa trên tỷ suất lợi nhuận bán các sản phẩm vani của Zhonghua Chemical, cụ thể là lượng vanillin do Công ty Wanglong sản xuất và bán nhân với giá sản phẩm vani của Zhonghua Chemical và tỷ suất lợi nhuận,  khối lượng bán từ 2011 đến 2017 là 2.000 tấn, và kết quả thu được là 155 triệu NDT.

Ngoài ra, các khoản bồi thường thiệt hại mà Zhonghua Chemical yêu cầu chỉ được tính từ năm 2011 đến cuối năm 2017, không bao gồm các khoản thiệt hại do vi phạm liên tục từ năm 2018. Trong khoảng thời gian này, luật pháp Trung Quốc không quy định các khoản bồi thường trừng phạt (punitive damages). Do đó, trong trường hợp này, tòa án không chấp nhận yêu cầu bồi thường thiệt hại trừng phạt của Nguyên đơn.

Ở Trung Quốc, các biện pháp bồi thường  trừng phạt chủ yếu được quy định trong hai luật sau đây: Luật chống cạnh tranh không lành mạnh 2019, có hiệu lực từ ngày 23/4/2019, quy định rằng có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại trừng phạt trong các trường hợp vi phạm bí mật thương mại;  Bộ luật Dân sự của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, có hiệu lực từ ngày 1/1/2021, quy định rằng có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại [mang tính] trừng phạt trong các trường hợp vi phạm quyền SHTT.

Tòa án cấp phúc thẩm  cho rằng chủ sở hữu quyền có thể đưa ra một vụ kiện khác hoặc tìm kiếm biện pháp giảm nhẹ khác đối với hành vi tiếp tục vi phạm của Bị đơn sau năm 2018. Do đó, các khoản bồi thường trừng phạt có thể được áp dụng đối với hành vi tiếp tục vi phạm của Bị đơn sau năm 2018.

(iii). Đề nghị truy tố

Ngoài ra, do hành vi xâm phạm bí mật kinh doanh trong vụ án có tình tiết xấu, hậu quả nghiêm trọng và có thể bị nghi ngờ là tội phạm nên Tòa án nhân dân tối cao sẽ chuyển chứng cứ nghi phạm có liên quan cho cơ quan công an để truy tố.

4.  Nhận xét

- Tại phiên tòa sơ thẩm số tiền bồi thường thiệt hại được ấn định thấp hơn nhiều so với yêu cầu của Nguyên đơn Zonghua, chỉ là 3 triệu NDT. Cả hai bên đã kháng cáo quyết định này lên Tòa án  Tối cao và Tòa cấp phúc thẩm  đã bác phán quyết của tòa sơ thẩm và ấn định  mức bồi thường thiệt hại cao nhất từ ​​trước đến nay đối với một vụ án về bí mật thương mại mà  SPC đã từng phán quyết.

- Điều này có thể thực hiện được nhờ một loạt thay đổi trong Luật Chống cạnh tranh không lành mạnh của Trung Quốc cũng như nhiều luật và quy định về SHTT trong vài năm gần đây. Cụ thể, Luật chống cạnh tranh không lành mạnh, là đạo luật chính trong hệ thống pháp luật hiện hành của Trung Quốc quy định việc bảo vệ bí mật thương mại, xác định tiêu chuẩn bí mật thương mại được bảo vệ về mặt pháp lý, các hành vi có thể bị coi là chiếm đoạt bí mật thương mại  và quy định trách nhiệm pháp lý đối với hành vi ăn cắp bí mật thương mại bao gồm xử phạt hành chính và trách nhiệm dân sự.

Số tiền bồi thường thiệt hại lớn được SPC công nhận là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy Tòa án Trung Quốc sẵn sàng cải thiện việc bảo vệ quyền SHTT, không chỉ đối với các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh tại Trung Quốc mà còn giữa các công ty trong nước./.

Nguồn : https://www.chinajusticeobserver.com/a/the-vanillin-case-china-s-highest-damages-awarded-for-trade-secret-infringement
(++)