Bảo hộ nhãn hiệu màu ở Việt Nam và nước ngoài

Nhãn hiệu màu sắc được coi là nhãn hiệu thuộc nhóm phi truyền thống. Nhãn hiệu màu có thể chứa một màu duy nhất hoặc kết hợp màu có khả năng phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp khác nhau.

Hiệp đinh TRIPs của WTO quy định nhãn hiệu có thể là bất kỳ một dấu hiệu hoặc tổ hợp dấu hiệu có khả năng phân biệt hàng hóa hoặc dịch vụ của một doanh nghiệp với hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp khác. Các dấu hiệu đó có thể là hình, chữ, tổ hợp màu sắc hoặc kết hợp các dấu hiệu đó.

Quy định về bảo hộ nhãn hiệu màu được ghi nhận trong luật pháp của hầu hết các quốc gia, nhưng việc đăng ký bảo hộ chúng ở từng quốc gia vẫn có các khác biệt.

Bảo hộ nhãn hiệu màu ở Việt Nam

Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bổ sung 2009) tại Điều 72 quy định một nhãn hiệu được bảo hộ là dấu hiệu nhìn thấy dưới dạng hình, chữ, ba chiều hoặc kết hợp được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc; có khả năng phân biệt hàng hóa của chủ nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của chủ thể khác.

Như vậy có thể thấy quy định pháp luật của Việt Nam chấp nhận việc bảo hộ nhãn hiệu màu theo quy định của TRIPs và trong thực tế Việt Nam đã chấp nhận bảo hộ nhãn hiệu dạng này từ lâu, ngay từ khi ra đời những văn bản pháp lý bảo hộ nhãn hiệu đầu tiên của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều lệ về Nhãn hiệu hàng hóa – năm 1982). Tuy vậy, phạm vi bảo hộ nhãn hiệu màu theo quy định hiện hành cũng như trong thực tế đến nay là:

i) Một nhãn hiệu màu được bảo hộ chỉ khi nó là một dấu hiệu hình, chữ, ba chiều hoặc kết hợp được thể hiện bằng một hoặc một tập hợp màu.

ii) Một màu duy nhất hoặc một tập hợp màu không tạo thành một dấu hiệu xác định thì không đươc bảo hộ như một nhãn hiệu.

Từ trước đến nay nhiều công ty trong nước và nước ngoài đã nộp đơn đăng ký bảo hộ tại Việt Nam các nhãn hiệu chỉ là một màu hoặc kết hợp màu đặc trưng riêng dùng để phân biệt hàng hóa và hoạt động kinh doanh của mình trên thị trường. Màu sắc đó dùng để quảng cáo, bao gói hàng hóa, dùng làm nền cho các sự kiện, hoặc sơn phết các cửa hàng của công ty hay màu trang phục nhân viên…, ví dụ:

-    Màu xanh ngọc và vàng sáng của Hãng đầu khí BP

-    Màu tím hoa cà của Hãng sô cô la Milka

-    Màu nâu đỏ cho sản phẩm cà phê Trung Nguyên

Tuy nhiên các màu nói trên đều bị từ chối bảo hộ với tư cách một nhãn hiệu riêng biệt. Trường hợp cụ thể là: Hãng thuốc lá Dunhill (UK) xin đăng ký tại Việt Nam nhãn hiệu là màu đỏ bầm của bao thuốc lá được bán rộng rãi trên thị trường nhiều nước. Nhãn hiệu trên bị từ chối đăng ký bởi các lý do sau:

-          Chỉ bản thân màu sắc không thể được coi là một dấu hiệu.

-          Số màu sắc tự nhiên là giới hạn, nên không thể tạo độc quyền cho một chủ thể sử dụng một màu mà loại trừ quyền của người khác cùng sử dụng màu đó.

Công ty Dunhill đã khiếu nại và đưa ra các chứng cứ chứng minh màu trên đã được hãng sử dụng rộng rãi cho sản phẩm thuốc lá của mình nhiều thập kỷ qua tại nhiều quốc gia trên thế giới, do đó đã đạt được một khả năng phân biệt xác định. Tuy nhiên, Cơ quan sở hữu trí tuệ vẫn giữ nguyên quyết định của mình.

Do đó, để được bảo hộ màu trên, Công ty Dunhill đã xin bảo hộ nhãn hiệu phức hợp là hình chữ nhật có chữ DUNHILL trên nền màu đỏ bầm đặc trưng của hãng. Nhãn hiệu trên được chấp nhận bảo hộ do thỏa mãn tiêu chuẩn: là dấu hiệu hình và chữ được thể hiện bằng một kết hợp màu sắc.