Về Patent Law sửa đổi lần thứ tư của Trung Quốc (Phần 1)

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã có những bước tiến đáng kể trong việc tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình. Báo cáo Chỉ số Đổi mới Toàn cầu năm 2021 của WIPO tiết lộ Trung Quốc đã tăng trưởng ổn định trong 9 năm và hiện đứng thứ 12, sau Đức và Pháp. Thực tiễn tư pháp chỉ ra rằng các công ty nước ngoài, như Qualcomm và Ericsson, đã chọn theo đuổi kiện tụng bằng sáng chế ở Trung Quốc. Các tòa án Trung Quốc cũng đóng vai trò tích cực trong việc định hình các quy tắc quản trị sở hữu trí tuệ toàn cầu bằng cách ban hành lệnh cấm khởi kiện và khẳng định quyền tài phán của họ đối với tỷ lệ toàn cầu của SEP[1], củng cố thêm vị thế của Trung Quốc như một điểm đến ưa thích cho các vụ kiện tụng sở hữu trí tuệ quốc tế.

Để tạo ra một môi trường kinh doanh thân thiện hơn với sở hữu trí tuệ, các nhà lập pháp Trung Quốc đã xem xét và thực hiện thêm các sửa đổi đối với Luật Patent vào năm 2020. Các sửa đổi này có hiệu lực vào ngày 1 tháng 6 năm 2021.

I. Sáng chế

1.Các  điểm chính có tác động đáng kể đến các vụ kiện tụng về sáng chế.

1.1.  Tăng mức bồi thường do vi phạm bằng sáng chế

Tòa án Trung Quốc có truyền thống xác định mức bồi thường thiệt hại dưới 100.000 USD, chỉ 0,1% số trường hợp nhận được bồi thường trên 1 triệu USD. Có hai lý do chính cho việc này. Đầu tiên, Trung Quốc áp dụng nguyên tắc bình đẳng và khoản bồi thường thiệt hại mà người được cấp bằng sáng chế nhận được sẽ không vượt quá tổn thất thực tế của họ. Thứ hai, bị giới hạn bởi các quy định về bằng chứng ở Trung Quốc, hầu hết những người được cấp bằng sáng chế không có đủ bằng chứng để chứng minh số tiền thiệt hại, mà chỉ có thể được tòa án xác định theo thiệt hại theo luật định, với mức bồi thường tối đa là 144.800 USD.

CPL mới tăng mức thiệt hại bằng cách đưa ra mức thiệt hại trừng phạt và tăng mức thiệt hại theo luật định.

1.2. Tăng mức bồi thường theo luật định

Theo hệ thống bằng sáng chế của Trung Quốc, nếu chủ sở hữu bằng sáng chế không cung cấp đủ bằng chứng để chứng minh toàn bộ mức độ thiệt hại phát sinh thì tòa án có thể ra phán quyết bồi thường theo luật định. Trên thực tế, các thẩm phán đã áp dụng mức bồi thường theo luật định trong hơn 90% các vụ việc. Để tăng mức độ thiệt hại, CPL mới tăng số tiền bồi thường theo luật định từ mức trước đó là $1400-$144.800 lên mức mới là $4300-$723.800.

Nói chung, thông qua sửa đổi này, Trung Quốc hy vọng sẽ bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của người được cấp bằng sáng chế bằng sự kết hợp giữa bồi thường  thiệt hại mang tính trừng phạt và thiệt hại theo luật định ngày càng tăng.

Đánh giá

Sau khi ban hành CPL mới, số tiền bồi thường thiệt hại ở Trung Quốc đã tăng lên đáng kể. Theo Báo cáo Điều tra Bằng sáng chế Trung Quốc năm 2022 do CNIPA (Cơ quan  Quản lý Sở hữu Trí tuệ Quốc gia Trung Quốc) ban hành thì tỷ lệ các trường hợp người được cấp bằng sáng chế được xác định bồi thường  723.800 USD trở lên đã tăng gấp 4 lần vào năm 2021 so với năm 2020. Hơn nữa, đã có rất nhiều trường hợp bồi thường thiệt hại thật sự ở Trung Quốc.Dưới đây là sơ đồ về tỷ lệ các vụ kiện vi phạm bằng sáng chế ở ngưỡng bồi thường hoặc thanh toán giải quyết cao nhất (đường xanh 144.800-723.800 US $; đường da cam trên 723.800 US $)

Do đó, khi người được cấp bằng sáng chế có đủ bằng chứng, các thẩm phán Trung Quốc ngày càng sẵn sàng bồi thường những khoản bồi thường thật sự, điều này chắc chắn khiến người được cấp bằng sáng chế tự tin hơn khi nộp đơn kiện ở Trung Quốc.

1.3. Giảm khó khăn cho chủ sở hữu sáng chế trong việc chứng minh thiệt hại

Hệ thống kiện tụng sáng chế của Trung Quốc đã phải đối mặt với các vấn đề liên quan đến việc đưa ra bằng chứng, đặc biệt là liên quan đến việc thu thập bằng chứng về thiệt hại. Để giải quyết vấn đề này, CPL mới đã đưa ra quy tắc về  cản trở (cung cấp –NV)  bằng chứng nhằm giảm thiểu những khó khăn đó.

Để xác định thiệt hại, tòa án Trung Quốc có thể chuyển trách nhiệm chứng minh sang người vi phạm trong trường hợp người nắm giữ bằng sáng chế đã nỗ lực hết sức để đưa ra bằng chứng và khi bằng chứng quan trọng, chẳng hạn như sổ sách kế toán và các tài liệu khác, được người vi phạm kiểm soát. Nếu người vi phạm không đưa ra được bằng chứng phù hợp, tòa án có thể xác định thiệt hại theo yêu cầu của chủ sở hữu bằng sáng chế và bằng chứng do họ cung cấp. Đây là “sáng tạo mới” của Trung Quốc. Cần lưu ý rằng quy định về cản trở chứng cứ chỉ áp dụng cho việc tính toán thiệt hại chứ không áp dụng cho việc xác định hành vi vi phạm hoặc thủ tục hủy bỏ hiệu lực.

Ngay sau khi áp dụng  CPL mới, Tòa án Nhân dân Tối cao Trung Quốc (SPC) đã áp dụng quy định này trong vụ vi phạm bằng sáng chế của Swiss Synthes GmbH v. China Double Medical Technology Inc[2]. Tòa án cấp sơ thẩm tuyên bồi thường thiệt hại 1 triệu nhân dân tệ (khoảng 143.410 USD) dựa trên mức bồi thường theo luật định. Sau đó, SPC cho rằng việc người vi phạm từ chối nộp sổ tài khoản tương ứng và thông tin tài chính mà họ sở hữu đã cấu thành hành vi cản trở bằng chứng, đồng thời đã thay đổi phán quyết sơ thẩm và ủng hộ đầy đủ yêu cầu bồi thường thiệt hại 20 triệu triệu nhân dân tệ  của chủ sở hữu. Vụ án này thể hiện quyết tâm của tòa án Trung Quốc trong việc áp dụng nguyên tắc cản trở chứng cứ, đồng thời cũng phản ánh thái độ tư pháp của tòa án Trung Quốc trong việc bảo vệ bình đẳng các chủ thể quyền trong và ngoài nước.

2. Thiết lập hệ thống PTA

CPL đã  thiết lập hệ thống điều chỉnh thời hạn bằng sáng chế (patent term adjustment -PTA), cho phép thời hạn bảo hộ bằng sáng chế đối với bằng sáng chế ở Trung Quốc dài hơn thời hạn bảo hộ theo luật định là 20 năm trong một số điều kiện nhất định. Cụ thể hơn, đối với bằng độc quyền sáng chế được cấp sau bốn năm kể từ ngày nộp đơn và ba năm kể từ ngày yêu cầu thẩm định nội dung, CNIPA, theo yêu cầu của người được cấp bằng sáng chế, sẽ bồi thường thời gian cấp bằng sáng chế cho sự chậm trễ vô lý trong thời gian cấp bằng sáng chế, quá trình cấp bằng độc quyền sáng chế, trừ trường hợp chậm trễ vô lý do người nộp đơn gây ra.

3. Thiết lập Hệ thống liên kết bằng sáng chế thuốc

Hệ thống liên kết bằng sáng chế/ patent linkage system được đưa ra như một điều khoản mang tính nguyên tắc trong CPL, làm rõ rằng người được cấp bằng sáng chế hoặc các bên có lợi ích được phép khởi kiện hoặc nộp đơn xin phán quyết hành chính về tranh chấp  sáng chế liên quan đến thuốc xin cấp phép lưu hành. Hệ thống  liên kết bằng sáng chế của Trung Quốc không chỉ bao gồm thuốc hóa học (thuốc phân tử nhỏ) mà còn bao gồm các sản phẩm sinh học và sản phẩm y học cổ truyền Trung Quốc.Vào ngày 4 tháng 7 năm 2021, Cơ quan Quản lý Sản phẩm Y tế Quốc gia (NMPA) của Trung Quốc và CNIPA đã cùng ban hành các Biện pháp thực hiện cơ chế giải quyết sớm đối với tranh chấp về sáng chế thuốc , trong đó cung cấp thêm thông tin chi tiết chi tiết về cách xử lý các vụ kiện tụng trong khuôn khổ liên kết bằng sáng chế.

Theo hệ thống liên kết bằng sáng chế, cùng với các đơn đăng ký chung, các công ty dược phẩm gốc phải nộp bản tuyên bố tiết lộ mọi bằng sáng chế có liên quan được liệt kê trên nền tảng thông tin về bằng sáng chế do NMPA thiết lập.

Nếu công ty dược phẩm gốc đưa ra tuyên bố rằng sản phẩm của họ không nằm trong phạm vi của bằng sáng chế liên quan hoặc bằng sáng chế liên quan sẽ bị vô hiệu, thì chủ bằng sáng chế hoặc người quan tâm có thể hành động sau khi công bố tuyên bố đó, bằng cách nộp đơn  lên tòa án (phương pháp tư pháp) hoặc với CNIPA (phương pháp hành chính).