Đăng ký nhãn hiệu âm thanh: Mô tả mẫu nhãn hiệu thế nào?

Nhãn hiệu âm thanh là nhãn hiệu được tạo ra từ các dấu hiệu là âm hưởng, nhận biết bằng thính giác, có thể do tổ hợp các đơn âm hoặc thang âm cấu thành, dùng để phân biệt nguồn gốc thương mại của sản phẩm hoặc dịch vụ. Từ cuối thế kỷ 20, nhãn hiệu âm thanh đã được sử dụng và chấp nhận bảo hộ ở nhiều quốc gia. Một số nhãn hiệu âm thanh đã được bảo hộ và sử dụng rộng rãi như tiếng gầm của sư tử cho dịch vụ giải trí truyền hình của hãng MGM (Mỹ), tiếng chuông điện thoại mặc định của hãng NOKIA (Phần Lan), tiếng sấm rền của hãng mô tô Harley – Davison (Mỹ) hoặc bốn nốt nhạc lên bổng xuống trầm của hãng HISAMISU (Nhật Bản)…

Việt Nam cũng đã chấp nhận bảo hộ nhãn hiệu âm thanh, được ghi nhận tại Điều 72. Điều kiện chung đối với nhãn hiệu được bảo hộ của Luật Sở hữu trí tuệ (sửa đổi lần thứ ba, năm 2022)[1]. Cụ thể như sau:

“Nhãn hiệu được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

Là dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, hình ba chiều hoặc sự kết hợp các yếu tố đó, được thể hiện bằng một hoặc nhiều màu sắc hoặc dấu hiệu âm thanh thể hiện được dưới dạng đồ họa”

Để đăng ký nhãn hiệu âm thanh cá nhân hoặc tổ chức phải làm đơn đăng ký nhãn hiệu âm thanh gửi tới Cục Sở hữu trí tuệ. Về cơ bản, nội dung đơn đăng ký nhãn hiệu âm thanh cũng tương tự như đơn đăng ký nhãn hiệu thông thường và sẽ được thẩm định hình thức và nội dung như đối với đơn đăng ký nhãn hiệu thông thường. Điểm khác biệt lớn nhất, và còn mới với người nộp đơn, là mẫu nhãn hiệu âm thanh phải được trình bày ra sao?. Chúng ta sẽ cùng nhau xem xét vấn đề này.

Mẫu nhãn hiệu âm thanh được quy định như sau:

(i) Mẫu nhãn hiệu phải là tệp âm thanh định dạng kỹ thuật số .MP3 với dung lượng không quá 3 MB và bản thể hiện bằng khuông nhạc 5 dòng kẻ (khoản 4 Mục 8 Phần IV Phụ lục I của Nghị định số 65/2023/NĐ-CP).

 Khuông nhạc 5 dòng kẻ phải rõ ràng, chính xác, hoàn chỉnh và thống nhất với tệp âm thanh, trong đó có thể bao gồm dấu khóa, dấu thanh, phách (nhịp), tiết tấu, nốt nhạc, nốt nghỉ, nốt tạm thời (dấu thăng, dấu giáng, dấu quay lại), v.v.

(ii) Mô tả nhãn hiệu âm thanh phải làm rõ các yếu tố cấu thành của nhãn hiệu và ý nghĩa tổng thể của nhãn hiệu (khoản 2 Điều 105 Luật SHTT).

Nội dung mô tả phải đầy đủ, chi tiết, hoàn chỉnh về dấu hiệu âm thanh yêu cầu đăng ký làm nhãn hiệu (âm thanh của nhạc cụ gì, có kèm lời hay không, trường hợp có lời thì phải ghi đầy đủ, chính xác lời đó, v.v.); và phải khớp với mẫu âm thanh, khách quan và dễ hiểu. Phần mô tả có thể được thể hiện trong tài liệu nộp kèm Tờ khai.

Ví dụ 1:

Mô tả: “Nhãn hiệu âm thanh này gồm 9 ô nhịp, chủ yếu là hợp âm nhạc giọng Si giáng trưởng, với các nốt đen, nốt móc đơn và nốt móc kép."

Ví dụ 2:

(Nhãn hiệu âm thanh HISAMISU của Công ty Hisamisu Pharmaceutucal Co., Inc. (Nhật Bản) đăng ký tại USPTO (số đơn 78101339 ngày 07/01/2002, số bằng 2814082) cho Nhóm 5 (Các miếng dán thuốc qua da, cao dán, miếng đệm, gel và xịt dùng để giảm đau tạm thời do viêm khớp dạng thấp, cũng như đau nhức cơ, khớp và gân).

Mô tả: “Dấu hiệu bao gồm từ 'HISAMITSU' được hát trên nền bốn nốt nhạc E, A, E và F# (Fa thăng). Ba nốt đầu là nốt móc đơn, và nốt cuối cùng là nốt móc đơn được nối với nốt trắng".

Ví dụ 3:

(Nhãn hiệu âm thanh HELLO KOGOU của Công ty Guangzhou Kugou Computer Technology Co., Ltd., (Trung Quốc) đăng ký tại EUIPO (số đơn 014632376 ngày 29/09/2015) cho các Nhóm 9, 35, 38, 41, 45.)

Mô tả: “Cách phát âm của nhãn hiệu âm thanh là 'hello kugou', sử dụng nhịp 4/4 (mỗi ô nhịp gồm bốn phách, mỗi phách là một nốt đen) dựa trên hợp âm G trưởng. Nhãn hiệu bao gồm hai ô nhịp, trong đó chỉ có ô nhịp đầu tiên chứa các yếu tố âm thanh, còn ô nhịp thứ hai là một dấu lặng trọn vẹn, không có âm thanh”.

 (酷狗 (Kugou) có thể được dịch sang tiếng Hán Việt là "Khốc Cẩu". Tuy nhiên, trong thực tế, Kugou là tên một thương hiệu nổi tiếng của Trung Quốc, liên quan đến dịch vụ âm nhạc trực tuyến (giống như Spotify), nên thường được giữ nguyên tên gốc là Kugou mà không dịch nghĩa)

Ví dụ mô tả không phù hợp: Mô tả theo kiểu nêu các nốt nhạc như 9 thanh đầu tiên của bản “Für Elise” mà không nêu cụ thể các nốt nào, được chơi bằng nhạc cụ gì, nhịp điệu ra sao v.v., hoặc mô tả âm thanh bằng từ ngữ như “là âm thành của tiếng gà gáy”, “tiếng gà gáy theo nhạc”, “tiếng mèo kêu theo nhạc” hay chỉ sử dụng các từ tượng thanh “meomeo theo nốt nhạc” được xem là không đủ rõ ràng và cụ thể để xác định phạm vi bảo hộ. Tuy nhiên, các từ tượng thanh đi kèm theo các mô tả đủ rõ về chủ thể của từ tượng thanh, nốt nhạc, cao độ v.v., ví dụ như mô tả “Âm thanh giả lập tiếng mèo “meo meo” theo các nốt nhạc E, A, B, A và G v.v.”  có thể được coi là phù hợp (tương tự như ví dụ âm thanh của người phát ra 'HISAMITSU')./.

(Để được tư vấn và hướng dẫn chi tiết xin liên hệ Công ty luật TNHH Phạm và Liên danh – thông tin liên hệ có trong website này)