Nước ngoài: Về bảo hộ nhãn hiệu có chứa biểu tượng quốc gia

Dự thảo luât Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT (Dự thảo) có Điều 33. Sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 73. Dấu hiệu không được bảo hộ với danh nghĩa nhãn hiệu.  Điều này được sửa đổi như sau:

“1. Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với hình quốc kỳ, quốc huy, quốc ca của Việt Nam và của các nước, quốc tế ca.”.

thay cho quy định hiện tại là “1. Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với hình quốc kỳ, quốc huy của các nước”.

Như vậy, Dự thảo luật bổ sung/xác định rõ đối tượng bị loại trừ là “hình quốc kỳ, quốc huy, quốc ca của Việt Nam và của các nước, quốc tế ca.

Để tham khảo, bài viết dưới đây cung cấp thông tin về điều kiện để được sử dụng biểu tượng quốc gia trong nhãn hiệu tại LB Nga. Cụ thể là:

1.  Quy định pháp luật

Các điều ước quốc tế thiết lập một số yêu cầu tối thiểu và cấm sử dụng biểu tượng quốc gia và tên gọi chính thức, tuy nhiên, mỗi quốc gia được quyền thiết lập các quy tắc nghiêm ngặt hơn.

Điều 1483 của Bộ luật Dân sự của LB Nga liệt kê các căn cứ để từ chối đăng ký nhãn hiệu, không đề cập trực tiếp đến các ký hiệu của nhà nước, nhưng có dẫn chiếu đến Điều 1231.1 của Bộ luật Dân sự của LB Nga (“Các đối tượng bao gồm ký hiệu chính thức, tên gọi và dấu hiệu phân biệt”); tại Điều này việc bảo hộ pháp lý đối với  một phương tiện cá nhân hóa (bao gồm nhãn hiệu) không được áp dụng  cho “...các đối tượng bao gồm việc sao chép hoặc bắt chước các biểu tượng chính thức, tên và dấu hiệu phân biệt hoặc các bộ phận dễ nhận biết của chúng:

(i) Biểu tượng và dấu hiệu của nhà nước (cờ, quốc huy, mệnh lệnh, tiền giấy, v.v.);

(ii) Tên viết tắt hoặc tên đầy đủ của các tổ chức quốc tế và tổ chức liên chính phủ, cờ hiệu, quốc huy, các biểu tượng và dấu hiệu khác của tổ chức đó;

(iii) Dấu kiểm soát, bảo đảm chính thức hoặc dấu hiệu khảo nghiệm, con dấu, hình tiển, giải thưởng và các biểu trưng khác biệt khác

"Bao gồm" có nghĩa là tính biểu tượng được lặp lại hoàn toàn trong dấu hiệu, không có bất kỳ sự biến dạng nào. “Bắt chước” ngụ ý sự giống nhau (nhưng không phải bản sắc), ví dụ: việc sử dụng các màu trắng, xanh lam, đỏ trong bất kỳ thành phần hình ảnh nào cùng với các từ “Nga”, “thuộc về nước Nga”, v.v. Có những nhãn hiệu trong đó yếu tố duy nhất tương tự như quốc kỳ là sự kết hợp màu sắc và Cơ quan có thẩm quyền  khi xem xét sẽ từ chối đăng ký, mặc dù có một ngoại lệ: việc từ chối chỉ được đảm bảo nếu người mua bình thường kết hợp màu sắc với trạng thái, tính tượng trưng. Một sự kết hợp đơn giản của màu xanh lam, trắng và đỏ mà không liên tưởng  đến quốc kỳ, quốc gia thì cũng có thể tồn tại trong nhãn hiệu theo đơn đăng ký .

Tuy nhiên, cách phối màu như vậy, cùng với các từ chỉ hoàn cảnh cụ thể, có thể khiến người tiêu dùng Nga có ấn tượng rằng hàng hóa và dịch vụ được gắn nhãn hiệu có liên quan đến [một/hoặc các] cơ quan chính phủ, điều này không đúng với thực tế. Các ký hiệu, dấu hiệu, tên cụ thể  nêu trên chỉ có thể hiện diện trong nhãn hiệu với tư cách là một yếu tố không được bảo hộ (không thuộc độc quyền của chủ thể quyền đăng ký). Đồng thời, các yếu tố không được bảo hộ cũng không được chiếm vị trí chủ đạo trong nhãn hiệu (theo khu vực hoặc theo ngữ nghĩa).

Nhưng quan trọng nhất, việc sử dụng các biểu tượng đó chỉ được phép nếu chủ sở hữu quyền/người nộp đơn nhãn hiệu đã được sự đồng ý rõ ràng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc tổ chức quốc tế. Thiếu sự đồng ý đó sẽ là cơ sở [tuyệt đối] để từ chối để cơ quan thẩm định từ chối đăng ký nhãn hiệu. Nếu thẩm định viên, vì lý do nào đó, bỏ sót nôi dung này và nhãn hiệu được đăng ký, thì việc bảo hộ pháp lý của nhãn hiệu đó sau này có thể bị xem xét lại do trái với các quy định của pháp luật hiện hành.

Cũng cần lưu ý, để được phép sử dụng các từ “Nga”, “Liên bang Nga” trong nhãn hiệu, người nộp đơn  phải có chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại hầu hết các chủ thể của Liên bang, có cổ phần thuộc sở hữu nhà nước được ủy quyền vốn, chiếm một tỉ lệ  hị trường nhất định và/hoặc là người đóng thuế lớn, v.v. Các tài liệu hỗ trợ bao gồm: bản sao có công chứng của các tài liệu cấu thành, các điều khoản của hiệp hội, trích lục từ Sổ đăng ký pháp nhân thống nhất của Nhà nước, sổ đăng ký cổ đông, v.v.

2. Hội đồng huy hiệu .

Hội đồng huy hiệu (Hội đồng) dưới quyền Tổng thống Liên bang Nga / Геральдический совет при Президенте Российской Федерации là Cơ quan có thẩm quyền cho phép sử dụng các biểu tượng quốc gia. Chỉ có thể nhận được sự đồng ý của Hội đồng  khi hoạt động của người nộp hồ sơ đăng ký có liên quan đến việc thực hiện quyền lực nhà nước, hoạt động chính trị, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Trước hết, điều này có liên quan đối với các tổ chức chính phủ hoặc các tổ chức làm việc thay mặt cho các tổ chức đó.

Hội đồng là một cơ quan tư vấn và cố vấn được thành lập để đảm bảo  một chính sách thống nhất của nhà nước trong lĩnh vực biểu tượng. Hội đồng tự tiến hành kiểm tra việc chỉ định và đưa ra ý kiến ​​về khả năng có thể  (hoặc không thể) bao gồm các yếu tố tranh chấp trong nhãn hiệu, đó là: Tiến hành kiểm tra các tài liệu liên quan đến việc thiết lập và sử dụng các ký hiệu chính thức và các dấu hiệu phân biệt, và chuẩn bị các kết luận thích hợp.

3. Bình luận:

- Các biểu tượng quốc gia theo quy định của luật pháp LB Nga rộng hơn Việt Nam (có cả các con dấu hình tiền…), và việc chứa các biểu tượng này (gồm cả các dấu hiệu tương tự) chắc chắn bị từ chối, ngoại trừ trường hợp kết hợp màu sắc tương ứng nhưng không làm liên tưởng đến các biểu tượng quốc gia (quốc kỳ Nga gồm 3 màu - NV), trong trường hợp này việc thể hiện các dấu hiệu đó trong nhãn hiệu phải được sự đồng ý của Cơ quan có thẩm quyền – Hội đồng huy hiệu và  chủ thê quyền nhãn hiệu không có quyền đối với các đối tượng đó (tương đương với dấu hiệu “không được bảo hộ riêng” tại Việt Nam).

- Việt Nam hiện nay chưa có Cơ quan chuyên môn để thẩm định các vấn đề liên quan đến biểu tượng quốc gia, mọi nôi dung đều được thẩm định tại Cơ quan SHTT, do vậy cần có quy định chặt chẽ, chi tiết để thực hiện bảo hộ thông nhất, phù hợp đối với đối tượng nhạy cảm và quan trọng này.

Nguồn: 
- Можно ли включать в товарный знак государственную символику?. 
https://patentus.ru/media/statyi/tz/gos-simvol-tm/#:~:text=%D0%9D%D0%BE%20%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%B5%20%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B5%20%2C%D1%87%D1%82%D0%BE%20%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5,%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%20%D0%BF%D1%80%D0%B8; 
- Можно ли зарегистрировать товарный знак, содержащий изображение государственного герба или флага? 
https://onlinepatent.ru/faq/trademark/mozhno-li-zaregistrirovat-tovarniy-znak-soderzhashchiy-izobrazhenie-gosudarstvennogo-gerba-ili-flaga/;
- Геральдический совет при Президенте Российской Федерации https://sovet.geraldika.ru/i/%D0%9E%20%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B5